Czym jest piękne ciało? Czy kobieta idealna powinna być bardzo szczupła czy może mieć troszkę więcej tu i ówdzie? Czy doskonały mężczyzna to taki, który ma wspaniale wyrzeźbione mięśnie, czy może jest delikatny i wręcz dziewczęcy? Prawdopodobnie ile ludzi, tyle opinii. A jak zmieniał się kanon piękna ciała ludzkiego na przestrzeni wieków? Odpowiedź na to pytanie znajdziemy, kiedy przyjrzymy się poszczególnym okresom w historii sztuki.
Kanon piękna
Kanonem nazywamy zbiór wzorców i reguł, które obowiązywały w danej epoce na określonym obszarze np. w odniesieniu do postaci ludzkiej. Ten swoisty ideał piękna odzwierciedlał doskonałość ciała i duszy. Kanon zmieniał się w zależności od uwarunkowań historycznych i od tego, w jakiej roli widziano człowieka.
Najsłynniejsze kanony
W Grecji: kanon Polikleta – moduł, czyli wysokość głowy, mieści się 8 razy w
wysokości człowieka; oraz kanon Lizypa, w którym głowa stanowi 1/9 ciała.
W Rzymie: kanon Witruwiusza – wysokość ciała ludzkiego to 10 modułów. Artyści renesansowi bazowali na tym wzorcu.
Kanony nowożytne: kanon Leonarda da Vinci – człowiek wpisany w koło i kwadrat, kanon Albrecht Dürera – proporcje ciała kobiety; oraz kanon Le Corbusiera – „zasada złotego podziału” wyrażona w mężczyźnie stojącym z podniesioną ręką.
Starożytność
Jeśli chodzi o czasy starożytne, to nie było jednego, uniwersalnego sposobu przedstawiania postaci ludzkiej. W Mezopotamii i Egipcie ukazywano człowieka bardzo schematycznie, zazwyczaj podczas wykonywania jakieś czynności. W antycznej Grecji artyści wielokrotnie idealizowali swoje rzeźby, żeby dopasować się do ogólnie panujących zasad – kanonu. Najważniejsze były doskonałe proporcje i muskulatura.
Średniowiecze
Sztuka średniowieczna bazuje do pewnego tylko stopnia na dorobku formalnym sztuki starożytnej, greckiej i rzymskiej, ale związana jest z narodzinami i rozwojem chrześcijaństwa . Postacie świętych są przedstawiane w geście modlitewnym lub podczas błogosławieństwa. Władcy są przedstawiani jako dostojne i wyniosłe osoby. Nie ma mowy o nagości i uwielbieniu ciała ludzkiego, wszystko skrywają obszerne szaty. Gotyk dopuszcza nagą postać tylko i wyłącznie w scenach biblijnych.
Renesans
Renesans czerpie pełnymi garściami ze sztuki antycznej. Ludzkie ciało znowu staje się najdoskonalszym dziełem stworzenia a nagość postrzegana jest jako przejaw doznań estetycznych i zmysłowych. W modzie w dalszym ciągu obfitują obszerne stroje. Kobiety noszą ciężkie, usztywnione suknie, a bufiaste ramiona i kryzy są symbolem elegancji.
Barok
W baroku kult ciała ujawnia się w
chodzi o czasy starożytne, to nie było jednego, uniwersalnego sposobu przedstawiania postaci ludzkiej. W Mezopotamii i Egipcie ukazywano człowieka bardzo schematycznie, zazwyczaj podczas wykonywania jakieś czynności. W antycznej Grecji artyści wielokrotnie idealizowali swoje rzeźby, żeby dopasować się do ogólnie panujących zasad – kanonu. Najważniejsze były doskonałe proporcje i muskulatura.
Średniowiecze
Sztuka średniowieczna bazuje do pewnego tylko stopnia na dorobku formalnym sztuki starożytnej, greckiej i rzymskiej, ale związana jest z narodzinami i rozwojem chrześcijaństwa . Postacie świętych są przedstawiane w geście modlitewnym lub podczas błogosławieństwa. Władcy są przedstawiani jako dostojne i wyniosłe osoby. Nie ma mowy o nagości i uwielbieniu ciała ludzkiego, wszystko skrywają obszerne szaty. Gotyk dopuszcza nagą postać tylko i wyłącznie w scenach biblijnych.
Renesans
Renesans czerpie pełnymi garściami ze sztuki antycznej. Ludzkie ciało znowu staje się najdoskonalszym dziełem stworzenia a nagość postrzegana jest jako przejaw doznań estetycznych i zmysłowych. W modzie w dalszym ciągu obfitują obszerne stroje. Kobiety noszą ciężkie, usztywnione suknie, a bufiaste ramiona i kryzy są symbolem elegancji.
Barok
W baroku kult ciała ujawnia się w muskularnych sylwetkach mężczyzn i obfitych kształtach kobiet symbolizujących płodność i zdrowie. W tym właśnie okresie powraca fascynacja makijażem, która wcześniej występowała u starożytnych Egipcjan. Kobiety mocno pudrują twarz, ściskają gorsetami talię i uwydatniają biust.
Klasycyzm
Nazwa epoki wskazuje na zainteresowanie kulturą antyczną – klasyczną. Człowiek współczesny jest stylizowany na dzieła dawnych mistrzów. Fryzura i strój przypomina szaty Greków i Rzymian. Postacie są wyidealizowane.
Romantyzm
Romantyzm „ucieka” od założeń poprzednich epok. Ciało ludzkie jest przedstawiane bardzo współcześnie, zazwyczaj w jakimś burzliwym momencie lub podczas chwili melancholii. Przede wszystkim widać w sztuce ogromną fascynacje naturą i tym jak człowiek się w niej odnajduje. W romantyzmie całkowicie zmienia się dotychczasowe pojęcie o modzie. Modny może być każdy, nie tylko dobrze urodzeni możnowładcy, lecz także ludzi, których stać na to.